توان در علم مهندسی برق به میزان انرژی الکتریکی اشاره دارد که در واحد زمان تولید یا مصرف میشود و واحد آن وات است. در صنعت روشنایی و نورپردازی، وات توان مصرفی یک لامپ را نشان میدهد. به عبارت ساده، هرچه توان یک لامپ کمتر باشد، میزان برق مصرفی کمتر است و برعکس. توان الکتریکی در یک مدار به وسیله جابجایی بار و انتقال انرژی پتانسیل از یک نقطه به نقطه دیگر تولید میشود. این توان الکتریکی مانند توان مکانیکی، نشاندهنده سرعت انجام کار است و به وسیله جابجایی بار در مدار و در یک واحد زمان تولید میشود. میخواهیم مفهوم توان الکتریکی را به صورت گستردهتر و با بیشترین شرح و بسط برای شما توضیح دهیم. با تامین برق ایران همراه باشید.
توان الکتریکی چیست؟
توان الکتریکی (Electric power) به معنای نرخ انتقال انرژی الکتریکی در یک مدار الکتریکی در یک واحد زمان است. یکای SI (سیستم یکاهای بینالمللی) توان، وات یا یک ژول بر ثانیه است. انرژی الکتریکی معمولاً از طریق ژنراتورهای الکتریکی تولید میشود، اما میتواند از باتریهای الکتریکی و صنعت تولید برق از طریق شبکه به خانهها و مشاغل عرضه شود. انرژی الکتریکی معمولاً به صورت کیلووات ساعت (3.6 مگاژول) فروخته می شود که ناشی از ترکیب توان بر حسب کیلووات و زمان بر حسب ساعت است. انرژی در شرکتهای برق با استفاده از یک کنتور برق اندازه گیری میشود و میزان کل انرژی تحویل داده شده به مشتری در آن ثبت میشود. انرژی در شرکتهای برق با استفاده از یک کنتور برق اندازه گیری میشود و مقدار کل انرژیی که به مشتری تحویل داده میشود در آن ثبت می گردد. توان الکتریکی، یک نوع انرژی با آنتروپی کم است که میتواند به فاصلههای طولانی منتقل شود و به صورت حرکت، نور یا گرما با بازده بالا تبدیل شود.
محاسبه توان الکتریکی
توان الکتریکی محاسبه میشود با ضرب جریان و ولتاژ. فرمولهای دیگری برای توان مصرفی الکتریکی وجود دارد که در زیر آنها را مشاهده میکنید.
P = مقدار توان الکتریکی بر واحد وات
V = مقدار ولتاژ بر واحد ولت
I = مقدار جریان الکتریکی بر واحد آمپر
R = مقدار مقاومت الکتریکی بر واحد اهم
واحد توان الکتریکی
توان الکتریکی برابر است با مقدار کار انجام شده در واحد زمان. در مطالب قبلی فرمول کار انجام شده به شکل W = I x tx U نمایش داده شد. توان الکتریکی با تقسیم این فرمول بر زمان محاسبه می شود. توان الکتریکی با حرف P نمایش داده می شود و مساوی با است. در نهایت فرمول توان الکتریکی به شکل رو به رو نوشته می شود:
به بیان ساده، اگر جریان 1 آمپر از مداری با اختلاف پتانسیل 1 ولت عبور کند، توان مصرفی 1 وات است. توان مکانیکی را معمولا با اسب بخار می سنجد. هر اسب بخار برابر با 736 وات است. پایداری کمیت های اصلی مانند ولتاژ و جریان در مدارهای DC، محاسبه سایر عوامل مانند توان، انرژی و غیره را تسهیل می کند. به عنوان مثال و طبق فرمول P=UI میتوان با ضرب مقادیر لحظه ای ولتاژ و جریان به سادگی توان یک مدار DC را بر حسب وات محاسبه نمود.
انواع توان الکتریکی کدامند؟
توان الکتریکی شامل سه نوع توان فعال، توان راکتیو و توان ظاهری است که در ادامه به توضیح هر یک میپردازیم.
1. توان اکتیو
توان مصرفی در مدار AC یا DC، توان اکتیو نامیده می شود و برای انجام کارهایی مانند تبدیل به انرژی حرارتی یا انرژی جنبشی استفاده می شود. توان اکتیو با نماد P نشان داده می شود و واحد آن وات کیلووات و مگاوات است. در مدارهای DC حاصل ضرب ولتاژ و جریان نشان دهنده مصرف برق است. نقش مهمی در تبدیل انرژی الکتریکی به اشکال دیگر انرژی مانند گرما، نور و حرکت دارد.
2. توان راکتیو
در مدارهای AC، متغیر توان دیگری را می توان تعریف کرد که زمانی وجود دارد که اختلاف فاز بین ولتاژ و جریان در مدار وجود داشته باشد. به این توان، توان راکتیو (Reactive Power) می گویند. اصولا توان راکتیو توانی است که بین منبع و بار در مدار رفت و برگشت می کند که علامت آن Q است.
3. توان ظاهری
توان ظاهری مجموع توان اکتیو و توان راکتیو است و کل توان واقعی دریافتی بار را نشان می دهد. توان ظاهری را با واحد ولت-آمپر (VA) اندازهگیری می کنند. این توان معمولاً در سیستم های الکتریکی اهمیت چندانی ندارد و اغلب برای اندازه گیری بارها و سیستم ها کاربرد دارد.
کاربرد برق و توان الکتریکی
امروزه صنعت برق وظیفه تولید، انتقال، تامین و همچنین حفظ و بازیابی برق و توان الکتریکی را در سراسر جهان بر عهده دارد. به طور کلی می توان گفت که زندگی امروزی در دنیا به برق و توان الکتریکی وابسته است. از منازل و واحدهای مسکونی که برای مصارف مختلف مانند روشنایی، پخت و پز و گرمایش به برق نیاز دارند تا کارخانه ها و محیط های مختلف صنعتی که برای راه اندازی تجهیزات مختلف به انرژی الکتریکی نیاز دارند. و به دلیل این اهمیت این موضوع جزء مهمی از خدمات عمومی است.